Με τον Νόμο με αριθμ.  5037 (ΦΕΚ A' 78/28.03.2023) και τον τίλο “ Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής - Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των Οδηγιών ΕΕ 2018/2001 και 2019/944 - Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την προστασία του περιβάλλοντος, ρυθμίζονται νομοθετικά,  ο θεσμός των “ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ”

Οι ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ, είναι ο νέος θεσμός, που έρχεται να δημιουργήσει μία νέα ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ φυσικών και νομικών προσώπων, παρέμβασης, στην δημιουργία και την εκμετάλευση της ενέργειας, σε συνδυασμό με το νέο θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης σύστασης και λειτουργίας των ΑΠΕ.

Είναι επίσης πρωτοποριακό το γεγονός, ότι οι ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ μπορούν να αποτελέσουν έναν νέο θεσμό επένδυσης και δημιουργίας εισοδήματος, από την παραγωγή και διαχείρισης ενέργειας, για κάθε φυσικό πρόσωπο πυ θα θελήσει να συμμετέχει επενδύοντας στον νέο συλλογικό φορέα, χωρίς καμία διάκριση ως προς την δυνατότητα συμμετοχής.

Ας μιλήσουμε όμως πιο συγκεκριμένα.

Στο κεφάλαιο ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ' με τον τίτλο  ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΛΙΤΩΝ - ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ Ν. 4001/2011 στο άρθρο 86 ορίζεται ως ενεργειακή κοινότητα πολιών  η νομική οντότητα που:

 α) στηρίζεται σε εθελοντική και ανοιχτή συμμετοχή και τελεί υπό τον ουσιαστικό έλεγχο των μελών, που είναι φυσικά πρόσωπα, τοπικές αρχές, συμπεριλαμβανομένων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α' και β' βαθμού και επιχειρήσεις που ανήκουν κατά εκατό τοις εκατό (100%) σε Ο.Τ.Α α' ή β' βαθμού, ή μικρές επιχειρήσεις,

 β) έχει ως πρωταρχικό σκοπό να προσφέρει περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό όφελος και όχι οικονομικό κέρδος, σε επίπεδο κοινότητας για τα μέλη της ή τις τοπικές περιοχές δραστηριοποίησής της.»

Δηλαδή  ο νόμος προβλέπει την συμμετοχή, οιουδήποτε φυσικού προσώπου καθώς και των Δήμων και Κοινοτήτων και αυτοτελείς επιχειρήσεις  που ανήκουν σε Δήμους και Περιφέρειες. Πρέπει να σημειωθεί ότι οι ενεργειακές Κοινότητες, μπορεί να συσταθούν είτε από φυσικά πρόσωπα και μόνο, ότι από τις τοπικές αρχές μεταξύ τους, όπως δύο ή περισσότεροι Ο.Τ.Α, αλλά και από Επιχειρήσεις των Δήμων μεταξύ τους. Επιπλέον, εφόσον ο νόμος δεν κάνει διάκριση, δέον να λεχθεί, ότι οι ενεργειακές κοινότητες μπορεί να είναι ΚΑΙ μικτού χαρακτήρα, αποτελούμενες και από φυσικά πρόσωπα ή ενώσεις φυσικών προσώπων και ΟΤΑ ή επιχειρήσεις των ΟΤΑ κ.λ.π.

Στο σημείο αυτό ο Νόμος επιτρέπει μια ευελιξία, ως προς την συμμετοχή των προσώπων σε μια ενεργειακή κοινότητα.

Τωρα, ως προς τον σκοπό πρέπει να λεχθεί, ότι το όφελος από την σύσταση μιας ενεργειακής κοινότητας, δεν έχει να κάνει με την αποκόμιση, άμεσου οικονομικού κέρδους για τα μέλη της Κοινότητας, αλλά το ατομικό όφελος, προκύπτει έμμεσα από την κοινωνική προσφορά και την προσφορά στην διάσωση του περιβάλλοντος, που τόσο στην κοινωνία όσο και στο περιβάλλον, δραστηριοποιούνται τα μέλη της Κοινότητας, στα οποία επιστρέφει, το θετικό αποτέλεσμα από την δράση της Κοινότητας. Ωστόσο δεν αποκλείεται και η δημιουργία ενός επιχειρηματικού κεφαλαίου, προς όφελος των μελών της Ενεργειακής Κοινότητας, αλλά και από την ιδιοκατανάλωση της παραγόμενης ενέργειας.  

Είναι σημαντικό ότι για τον λόγο αυτόν, η νομική μορφή της ενεργειακής κοινότητας προβλέπεται να είναι ο Αστικός Συνεταιρισμός του Ν. 1667/1986 ( άρθρο 87)

Στο άρθρο 88 προβλέπεται ρητά ποιά είναι τα μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας και συγκεκριμένα:

 α) φυσικά πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, συμπεριλαμβανομένων των δημοσίων υπαλλήλων, κατά παρέκκλιση κάθε αντίθετης διάταξης.

 β) Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α' και β' βαθμού, επιχειρήσεις που ανήκουν σε Ο.Τ.Α α' και β' βαθμού, καθώς και ενώσεις Ο.Τ.Α.,

 γ) νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου,

 δ) αγροτικοί συνεταιρισμοί και αστικοί συνεταιρισμοί του ν. 1667/1986 (Α' 196).

Ο ελάχιστος αριθμός της Ενεργειακής Κοινότητας Πολιτών,  Ε.Κ.Π. είναι τουλάχιστον τριάντα (30) φυσικά πρόσωπα, τα οποία μειώνονται σε είκοσι (20) στις νησιωτικές περιοχές κάτω των 3.100 κατοίκων.

Εφόσον πρόκειται για Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών, Ε.Κ.Π. η οποία απαρτίζεται από νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ο ελάχιστος αριθμός συμμετοχής ορίζεται σε 15 μέλη.

Ως προς τις συνεταιριστικές μερίδες προβλέπεται (άρθρο 87) ότι   Συνεταιριστικές μερίδες, κάθε μέλος μπορεί να κατέχει πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας και μια ή περισσότερες προαιρετικές συνεταιριστικές μερίδες, με ανώτατο όριο συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο, είκοσι τοις εκατό (20%), με εξαίρεση τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης α' και β' βαθμού και τις επιχειρήσεις που ανήκουν κατά εκατό τοις εκατό (100%) σε Ο.Τ.Α α' και β' βαθμού, οι οποίοι μπορούν να συμμετέχουν έκαστος στο συνεταιριστικό κεφάλαιο με ανώτατο όριο, σαράντα τοις εκατό (40%).

Ενώ κάθε μέλος, ανεξαρτήτως του αριθμού των συνεταιριστικών μερίδων που κατέχει, συμμετέχει στη γενική συνέλευση με μια (1) μόνο ψήφο.

Το αντικείμενο στο οποίο δραστηριοποιείται μια Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών,  ΕΚΠ είναι ευρύ και ειδικότερα:  Κατ’ αρχήν τοπικά οι Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών (Ε.Κ.Π.) δραστηριοποιούνται εντός μιας (1) ή περισσότερων περιφερειών, τηρουμένου του κριτηρίου ουσιαστικού ελέγχου της παρ. 4 του άρθρου 47Β.

 Επιπλέον, οι Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών, (Ε.Κ.Π). ασκούν υποχρεωτικώς μια (1) τουλάχιστον από τις εξής δραστηριότητες:

παραγωγή,

ιδιοκατανάλωση ή πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές,

 αποθήκευση, διανομή και προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας,

σωρευτική εκπροσώπηση, παροχή ευελιξίας και εξισορρόπησης, καθώς και παροχή υπηρεσιών ενεργειακής απόδοσης,

φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και άλλων υπηρεσιών ενέργειας στα μέλη της.

 Επίσης, η  Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών, (Ε.Κ.Π). δύναται να ασκεί και τις ακόλουθες δραστηριότητες:

 α) Διαχείριση ή συμμετοχή σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με την προώθηση του σκοπού της.

 β) Παροχή συμβουλών για τη διαχείριση ή τη συμμετοχή των μελών της σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τους σκοπούς της.

 γ) Ενημέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση σχετικά με θέματα ενεργειακής αειφορίας.

 δ) Δράσεις για την υποστήριξη ευάλωτων καταναλωτών και την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας καταναλωτών, οι οποίοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ανεξάρτητα αν οι εν λόγω καταναλωτές είναι μέλη της, ιδίως παροχή ή συμψηφισμό ενέργειας, ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών ή άλλες δράσεις που μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας στις κατοικίες των ανωτέρω.

 4. Οι Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών, (Ε.Κ.Π). μπορούν να ασκούν επιπλέον τις δραστηριότητες των Κοινοτήτων Ανανεώσιμης Ενέργειας (K.A.E.) του άρθρου 6Ε του ν. 3468/2006 (Α' 129) και να απολαμβάνουν τα οικονομικά κίνητρα και μέτρα στήριξης των Κ.Α.Ε., σύμφωνα με το άρθρο 6ΙΣΤ του ως άνω νόμου, εφόσον εφαρμόζεται η παρ. 6Γ του άρθρου 3 του ιδίου νόμου, περί εγγύτητας των μελών.

Συμπερασματικά, γίνεται φανερή η ωφέλεια, που προκύπτει από την συμμετοχή φυσικών προσώπων σε (Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών, (ΕΚΠ), καθόσον, σύμφωνα με την παρ. δ) η Κοινότητα, αναλαμβάνει ως “Παραγωγός” και ως “Καταναλώτρια” παράλληλα, την διευκόλυνση των ευάλωτων νοικοκυριών που ζούν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Οπως γίνεται φανερό, οι Ενεργειακές Κοινότητες Πολιτών (Ε.Κ.Π.) πρόκειται να αποτελέσουν έναν νέο φορέα συλλογικής επιχειρηματικότητας και οικονομικής ωφέλειας, των νοικοκυριών που θα θελήσουν να δραστηριοποιηθούν επιχειρηματικά, στην παραγωγή ενέργειας με στόχο το συλλογικό οικονομικό όφελος, σε συνδυασμό και με την κοινή  επωφελή περιβαντολογική ανάπτυξη.